Pompy ciepła to urządzenia, które zdaniem wielu producentów cieszą się bezawaryjną pracą przez długi czas. Gdyby jednak naprawdę tak było, dawaliby oni wieczystą gwarancję na swoje produkty. Awarie i usterki to rzecz normalna w urządzeniach ciepłowniczych, dlatego ich wystąpienie nie może budzić w nas lęku. Warto jednak pamiętać, że awariom można zapobiegać poprzez odpowiednie użytkowanie i monitorowanie sprzętu. Dowiedz się więcej na temat pomp ciepła oraz tego, jakie usterki mogą w nich wystąpić najczęściej i jak najlepiej je zwalczać.

Pompa ciepła – co to?

Pompa ciepła to urządzenie, które wykorzystuje energię cieplną zgromadzoną w środowisku, pochodzącą z gruntu, wody lub powietrza. Przy niewielkim użyciu prądu elektrycznego daje możliwość ogrzania budynku, a nawet schłodzenie go. 

Standardowe urządzenia składają się z kilku elementów: dolnego źródła ciepła, urządzenia pompy, a także górnego źródła ciepła. Instalacje tego typu mają szeroki zakres działania, który obejmuje nie tylko grzanie i chłodzenie, lecz również podgrzewanie wody użytkowej. 

Istnieje możliwość łączenia pomp ciepła z kotłami grzewczymi, ogrzewaniem podłogowym, a nawet basenami. Ich praca jest niezwykle efektywna, a także pozytywnie wpływa na środowisko naturalne. 

Jak działa pompa ciepła?

Działanie pompy ciepła opiera się na pobieraniu energii ze środowiska. Może odbywać się to poprzez grunt, powietrze lub wodę. Urządzenie to transportuje pobraną energię za pomocą odpowiedniego czynnika do instalacji grzewczej. Tam, w zależności od preferencji użytkowników, następuje proces podgrzewania lub chłodzenia. Czynnik trafia następnie do ogrzewania podłogowego, klimakonwektorów lub tradycyjnych grzejników. 

Rodzaje pomp

Ze względu na różne rodzaje dolnego źródła ciepła, możemy wyróżnić trzy główne typy pomp ciepła:

• gruntowe,
• powietrzne,
• wodne.

W przypadku pomp gruntowych energia pobierana jest z wnętrza ziemi poprzez wymiennik ciepła zainstalowany w układzie pionowym lub poziomym. Ten typ urządzeń ma wysoką wydajność i stabilność. Gruntowe pompy ciepła szczególnie dobrze radzą sobie z niskimi temperaturami, jednak ich montaż wymusza prace odwiertowe lub ziemne. 

Rozwiązania powietrzne opierają się na pobieraniu energii z zewnętrznych mas powietrza. To najbardziej rozpowszechniony typ pomp ciepła, gdyż są wydajne, proste w montażu, a ich instalacja nie wymaga gruntownych robót. Wybierając to rozwiązanie należy się liczyć z faktem, że do jego wydajnej pracy będzie konieczne źródło wspomagające, niezastąpione w momencie spadku temperatury zewnętrznej.

Najrzadziej spotykanym rodzajem pomp ciepła są urządzenia pobierające energię z wód. Wykorzystują one zbiorniki i studnie, a także pobliskie jeziora, rzeki czy stawy. Pompy tego typu posiadają wysoki wskaźnik efektywności, jednak korzystanie z nich może prowadzić do zanieczyszczenia ujęcia wody. 

Czy pompy ciepła się psują?

Pompy ciepła, jak każde inne urządzenia grzewcze, mogą ulec awarii. Choć wielu producentów daje gwarancję na brak usterek i wydajną pracę przez wiele lat, nie da się uniknąć niektórych niesprawności. Wiele z nich może być sumą zdarzeń oraz zbiegów okoliczności, inne zaś pojawiają się na skutek złej kalibracji sprzętu. Niezależnie od ich przyczyny, należy kontaktować się w sprawach serwisowych z wykwalifikowanymi firmami, które mają doświadczenie w tego typu instalacjach.

Najczęstsze przyczyny awarii pomp ciepła

Pompy ciepła to nowoczesne i bezobsługowe urządzenia, które cechują się małą awaryjnością i długą żywotnością. Zdarza się jednak, że dochodzi do awarii. Niektóre z nich są przyczynami złego lub niepoprawnego użytkowania. Oto najpopularniejsze usterki i awarie pomp ciepła:

• za niskie lub za wysokie ciśnienie czynnika roboczego;
• źle oczyszczona lub odpowietrzona instalacja;
• nieodpowiednio dobrane elementy instalacji;
• zbyt niska temperatura glikolu;
• problem w pracy sprężarki.

W momencie zakupu sprzętu producenci urządzeń dają na niego gwarancję. Oznacza to, że wszelkiego rodzaju uszkodzenia, do jakich mogło dojść w czasie montażu, stoją po stronie firmy wykonującej instalację. W takich sytuacjach lepiej nie podejmować działania na własną rękę. O wiele lepszym rozwiązaniem jest wezwanie profesjonalnego serwisu zajmującego się pompami ciepła.

Za niskie lub za wysokie ciśnienie czynnika roboczego

Czynnik roboczy pompy ciepła jest ogrzewany ciepłem pobieranym z dolnego źródła. W konsekwencji ogrzania, a więc wzrostu temperatury, jego ciśnienie rośnie. Jeśli jednak czynnik roboczy nie nagrzeje się odpowiednio, pozostanie cieczą zamiast ulec przemianie do postaci gazowej. W skrajnych przypadkach może to spowodować nawet zatarcie elementów pompy ciepła. Problem ten wynika ze zbyt małej ilości energii dostarczanej ze źródła dolnego lub błędnych parametrów wprowadzonych podczas instalacji.

Może dojść jednak do odwrotnej sytuacji, kiedy czynnik roboczy ma zbyt wysokie ciśnienie. Wówczas pompa wyłącza się lub zaczyna pracować impulsowo. Dzieje się tak, ponieważ wysokie ciśnienie czynnika roboczego uniemożliwia oddanie ciepła do źródła górnego, a więc ogrzania domu. 

Źle oczyszczona lub odpowietrzona instalacja

Pompa ciepła, jak każde urządzenie, powinna być cyklicznie czyszczona i odpowietrzana. Zaniechanie tego typu czynności może powodować przeciążenia w pracy pętli kolektorów górnych.  

Do zanieczyszczenia może dojść nawet na etapie instalacji, kiedy do układu przedostaną się takie skażenia, jak np. ziemia, piasek oraz resztki po montażu w postaci pakułów czy opiłek rur.

Nieodpowiednio dobrane elementy instalacji

W tego typu awariach wina leży po stronie złego doboru  poszczególnych elementów instalacji. Najczęściej popełnianym błędem jest wybór nieprzystosowanego do pompy ciepła podgrzewacza ciepłej wody użytkowej. Nieodpowiednio  dopasowany element nie działa prawidłowo i może prowadzić do regularnego wyłączania się sprężarki oraz powstawania stanów awaryjnych. 

Zbyt niska temperatura glikolu

Glikol to związek chemiczny krążący w obiegu źródła dolnego  pompy ciepła. Jeśli nie będzie posiadał odpowiedniej temperatury, urządzenie grzewcze nie da nam tyle ciepła, ile oczekujemy. Główną przyczyną takiego stanu rzeczy jest m.in. źle ustawiona prędkość przepływu.

Problem w pracy sprężarki

Urządzenia, jakimi są sprężarki, zostały zaprojektowane w taki sposób, aby pracować w sposób ciągły, bez włączania i wyłączania. Jeśli dojdzie do zaburzenia ich funkcjonowania, sprzęt może ulegać przegrzaniu. Do innych popularnych awarii należy m.in.: usterka elektryczna, powstała na skutek złego podłączenia, a także zalanie olejem lub czynnikiem chłodniczym podczas prac serwisowych. 

Monitorowanie pracy pompy ciepła

W celu uniknięcia większości awarii i usterek, należy stale monitorować pompy ciepła oraz ich pracę. Urządzenia te zostały wyposażone w czujniki diagnostyczne, które zbierają informacje z całej instalacji. Następnie są one przekazywane za pośrednictwem komunikatów i alarmów wyświetlanych na panelu sterowania pompy. To właśnie za ich sprawą dowiemy się m.in. o niskiej temperaturze glikolu lub wahaniach ciśnienia czynnika roboczego.

W przypadku niektórych komunikatów niezbędne będzie wezwanie serwisantów. Dlatego nie należy nigdy lekceważyć alarmów wyświetlanych przez nasze urządzenie ciepłownicze. Co jakiś czas warto również monitorować otoczenie instalacji, w poszukiwaniu oznak potencjalnych kłopotów. Powinniśmy w szczególności:

• sprawdzać wszelkiego rodzaju wycieki (np. z jednostki wewnętrznej);
• monitorować pozycję bezpieczników oraz przełączników;
• sprawdzać stan nagrzania przewodów zasilających;
• kontrolować szczelność układu.

Większość tego typu czynności wykonamy samodzielnie. Jednak w momencie wykrycia awarii, zwłaszcza poważniejszej i opatrzonej konkretnym kodem alarmowym, należy bezzwłocznie skontaktować się z profesjonalnym serwisem pomp ciepła.

Jak naprawiać i serwisować pompy ciepła?

Za serwis i naprawę pomp ciepła odpowiada wykonawca, który był odpowiedzialny za instalację urządzeń i posiada do niego autoryzację. Jeśli nie jesteśmy w stanie skontaktować się z konkretną firmą, warto zasięgnąć informacji u producenta sprzętu, który użytkujemy. Cykliczne przeglądy serwisowe są obowiązkiem każdego inwestora w ramach warunków gwarancji. Taki przegląd powinien się odbyć pod koniec pierwszego roku eksploatacji pompy ciepła. Utrzymanie gwarancji na dłuższy czas, na przykład 5 lat, zwykle wymaga wykonywania serwisu pompy ciepła co roku, również przed jego upływem.

Przegląd oraz naprawa pomp ciepła powinny być wykonywane przez wykwalifikowanych pracowników firm, posiadających specjalne uprawnienia (m.in. f-gazowe). Wysokiej klasy fachowcy zajmą się sprawdzeniem takich podzespołów i elementów, jak np.:

• przyłącza elektryczne i bezpieczniki,
• układ dolnego oraz górnego źródła ciepła,
• obieg chłodniczy,
• automatyka i nastaw.

Specjaliści powinni zająć się nie tylko wykrywaniem, ale również zwalczaniem usterek oraz czynnościami prewencyjnymi, np. czyszczeniem parownika. Niektórzy producenci pomp ciepła udostępniają na swoich oficjalnych stronach internetowych aplikacje, które pozwalają na samodzielne ocenienie pracy urządzenia, rozpoznanie niektórych usterek oraz ich naprawienie.

Masz awarię pomp ciepła? Na sterowniku wyświetlił się kod alarmowy i nie wiesz, co z tym zrobić? Skontaktuj się z Solum Service! Nasi fachowcy nie tylko doradzą Ci, co zrobić z usterką, lecz również przeprowadzą wnikliwy serwis i rozwiążą każdy Twój problem.