Z dniem 1 kwietnia 2022 r. ruszył nowy system rozliczania opłaty za prąd dla właścicieli instalacji fotowoltaicznych. Dotychczasowy net metering zastąpił net billing. Czy to zmiany na lepsze i co to oznacza dla rynku fotowoltaiki?

Net metering a net billing, czyli różne metody rozliczenia

Właściciele instalacji fotowoltaicznych, którzy zdążyli zgłosić swoją instalację fotowoltaiczną do OSD do 31 marca 2022 r., rozliczają się w ramach systemu opustów przez najbliższe 15 lat. Ten system to net metering, swojego rodzaju barter, czyli wymiana towar za towar. W przypadku prosumentów i operatorów infrastruktury elektrycznej, to zamiana prądu za możliwość jego magazynowania w sieci.

Net metering działa w następujący sposób: za każdy 1 kWh wprowadzony do sieci, prosument może pobrać 0,8 kWh (instalacje do 10 kWh) lub 0,7 kWh (instalacje powyżej 10 kWh). Prosument „płaci” swoim produktem – prądem, za możliwość jego przechowania. Operator pobiera umówioną część i wszystkie nadwyżki, które nie zostaną wykorzystane w ciągu 12 miesięcy od wprowadzenia ich do sieci. 

Czym jest net billing?

Nowy sposób rozliczania zakłada, że dotychczasową „wymianę” zastąpi transakcja kupna-sprzedaży. Prosument będzie sprzedawał swoje nadwyżki w cenie rynkowej, ale kupi ją, jak każdy odbiorca, czyli wraz z opłatą dystrybucyjną oraz pozostałymi opłatami i podatkami.

Wyprodukowane nadwyżki trafiają do sieci, gdzie zostaną sprzedane, a następnie odkupione zaraz po zmierzchu, gdy fotowoltaika przestanie pracować. Nowy system promuje wyższą autokonsumpcję, czyli zużywanie wyprodukowanej energii na bieżąco. Jest to niezwykle ważne w przypadku inwestycji w firmach, zwłaszcza w branży produkcyjnej czy rolniczej. 

Obecnie istnieją narzędzia, które wspierają autokonsumpcję. Wśród nich należy wymienić magazyny energii. To przydomowe akumulatory, do których trafiają wszystkie wyprodukowane nadwyżki prądu przez fotowoltaikę. Jednocześnie, kiedy jest to potrzebne, wykorzystasz zgromadzone zapasy na własne potrzeby. Dzięki temu ograniczysz liczbę transakcji kupna/sprzedaży z operatorem.

W ramach nowego rozdania Mój Prąd 4.0 możesz otrzymać wsparcie nie tylko na zakup fotowoltaiki. W ramach pomocy rządowej przewidziano dofinansowanie magazynów energii czy systemów zarządzania energią elektryczną HEMS/EMS, czy magazynów ciepła. Dostępne technologie pozwalają uniezależnić się od operatora i realnie obniżyć rachunki za prąd.

Nowy system rozliczeń z operatorem daje wiele nowych możliwości. Dla przykładu, beneficjenci dotychczasowych programów wsparcia mogą ubiegać się o dofinansowanie na zakup magazynu energii, ciepła lub systemu zarządzania HEMS/EMS. Dzięki temu już istniejące instalacje mogą stać się jeszcze bardziej wydajne, efektywne i tańsze w eksploatacji.

Senackie propozycje zmian w ustawie o OZE

W  roku 2021 roku Sejm wprowadził poprawki do ustawy o OZE. Zgodnie z nimi w ustawie pojawiły się pojęcie elektroprosumenta. W odróżnieniu od prosumenta, elektroprosument to osoba fizyczna lub prawna, która korzysta z magazynu energii.

Do ustawy OZE zostały wprowadzone następujące definicje: 

• elektroprosumenta,
• elektroprosumenta zbiorowego,
• elektroprosumenta wirtualnego,
• agregatora sprzedaży.
  

Elektroprosument energii odnawialnej 

To odbiorca, który produkuje prąd wyłącznie z odnawialnych źródeł energii na własne potrzeby w mikroinstalacji, mikroinstalacji z magazynem energii lub instalacją magazynującą energię, która oddaje ją w dowolnym momencie.

Elektroprosument zbiorowy 

Produkuję prąd w mikro lub małej instalacji OZE, która jest przyłączona do jednej sieci dystrybucyjnej za pośrednictwem wewnętrznej instalacji elektrycznej budynku wielolokalowego lub grupy takich budynków.

Elektroprosument wirtualny energii odnawialnej 

Wytwarza prąd w mikro lub małej instalacji OZE bez względu na lokalizację, w instalacji OZE przyłączonej do jednej lub wielu sieci dystrybucyjnych w innym miejscu niż miejsce, lub miejsca dostarczania energii elektrycznej do odbiorcy.

Agregator sprzedaży

Zawiera umowę uprawniająca go do reprezentacji elektroprosumentów, np. w relacjach ze sprzedawcą oraz operatorem systemu dystrybucyjnego.

Państwowa Agencja Prasowa (PAP) podaje, że:  „Senacki projekt zakłada, że elektroprosument będzie płacił opłaty sieciowe zmienne od energii pobieranej z sieci i w związku z tym będzie mógł zawierać umowy kompleksowe i rozdzielone.

Rozliczenia energii wprowadzonej i pobranej przez elektroprosumenta z obsługującym go sprzedawcą ma następować w stosunku ilościowym jeden do jednego. Elektroprosument i sprzedawca będą mogli ustalić inne zasady rozliczenia energii”.

Ogromne zainteresowanie fotowoltaiką w 2021 roku!

Pierwsze miejsce w produkcji energii ze źródeł odnawialnych należy do elektrowni wiatrowych, a tuż za nimi uplasowały się instalacje fotowoltaiczne. Tylko do końca września 2021 roku moc zainstalowana OZE wyniosła 15,3 GW w tym 6,8 GW wytwarzane jest z wiatru, a 6,3 GW mocy powstaje z promieni słonecznych.

Duże zainteresowanie fotowoltaiką było wynikiem zmian w ustawie OZE. Przyszli właściciele instalacji PV chcieli zdążyć przed 1 kwietnia 2022 roku, kiedy to net billing zastąpił net metering. Osoby, które zdążyły zamontować panele fotowoltaiczne przed Prima Aprilis w 2022 roku, będą rozliczani na „starych” zasadach. Przy rosnących stale cenach prądu nowy system rozliczeń jest również bardzo korzystny, a sam okres zwrotu z inwestycji nieznacznie się wydłuża. 

Net metering i gwarancja w ustawie o OZE na 15 lat

Prosumenci, którzy zainstalowali fotowoltaikę przed 01.04.2022 roku, mają zagwarantowane w ustawie o OZE, że będą rozliczać się w ramach systemu opustów przez kolejne 15 lat. 

Warto podkreślić, że net billing to także opłacalne rozwiązanie. Nieznacznie, bo o dwa lata, wydłużył się okres zwrotu z inwestycji. Jednak w perspektywie czasu, przez jaki będziesz korzystał z fotowoltaiki, to mało znacząca różnica. Dużym plusem jest także wzrost autokonsumpcji i rozwój magazynów energii. Dzięki temu masz pod ręką urządzenie, w którym gromadzą się nadwyżki, które wykorzystasz po zmierzchu. Jest to rozwiązanie uzasadnione ekonomicznie, bo ograniczasz liczbę transakcji kupna/sprzedaży prądu.

„Nic o nas, bez nas”. Prosumenci i cele klimatyczne

We wrześniu 2021 roku liczba prosumentów w Polsce przekroczyła 700.000! Moc PV to już ponad 6 GW, a ⅔ z tego (4 GW) stanowią instalacje prosumenckie. Rząd konstruując Krajowy Plan Odbudowy Polski, zobowiązał się, że w 2025 roku łączna moc z wiatraków i paneli fotowoltaicznych osiągnie 23,5 GW - aktualnie to 13 GW.

Niebawem rząd będzie musiał odpowiedzieć Komisji Europejskiej na pytanie, czy w przeciągu najbliższych czterech lat uda się zainstalować dodatkowe 10 GW mocy? Prawdopodobnie będzie to możliwe tylko wtedy, gdy nadal będą przybywały instalacje prosumenckie. 

Warto podkreślić, że Polska, podobnie jak około 200 innych państw, zobowiązała się podczas Porozumienia Paryskiego do obniżenia emisji CO2, która ma pomóc w walce z globalnym wzrostem temperatur.

Zmiany w ustawie o OZE. Co przyniesie przyszłość?

Na razie trudno wyrokować, jaki będzie kształtowała się polityka związana z OZE. Niemniej jednak warto obserwować to, co dzieje się na sejmowej sali. W przyszłości mogą pojawić się inne zmiany dotyczące sposobu rozliczania net billingu np. w kontekście częstotliwości aktualizacji stawek przez prezesa URE.

Warto jednak podkreślić, że rynek oferuje rozwiązania, które pomogą dodatkowo uniezależnić się od operatorów. Dzięki nim możliwe jest także ograniczenie rozliczeń w ramach net billingu. Tym narzędziem są magazyny energii.

Chcesz wiedzieć, jak mogą pomóc w ograniczeniu kosztów związanych z rozliczeniem fotowoltaiki? Przeczytaj nasz wpis: Magazynowanie energii z fotowoltaiki — czy jest na to sposób? Masz więcej pytań? Zostaw swoje pytanie w zakładce „Kontakt”, a nasz doświadczony przedstawiciel skontaktuje się z Tobą.